Karanie pracownika za naruszenie przepisów bhp

Karanie pracownika za naruszenie przepisów bhp, a postępowanie powypadkowe.


Jeżeli nie można wniosku o ukaranie zapisać w treść protokołu powypadkowego, to kto ma wnioskować o ukaranie pracownika w związku ze stwierdzeniem przez zespół powypadkowy naruszenia przez pracownika przepisów bhp? Jeżeli mistrz nadzorujący prace tego nie zrobi, to kto, powinien ukarać pracownika - pracownik służby bhp w odwołaniu się do postępowania powypadkowego?

Na każde stwierdzone przez osobę zajmującą się bhp w firmie i nie tylko przez tę osobę naruszenie przepisów lub zasad bezpieczeństwa i higieny pracy reakcja powinna być natychmiastowa. 

Odrębnym zagadnieniem jest redakcja protokołu ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku.

W protokole ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku, w części dotyczącej ustalenia przyczyn wypadku jest miejsce na określenie dowodów, na podstawie których zespół powypadkowy stwierdza, że wyłączną przyczyną wypadku było naruszenie przez poszkodowanego pracownika przepisów dotyczących ochrony życia i zdrowia (enumeratywnie wymienionych), spowodowane przez niego umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa. Taki zapis wyczerpuje uprawnienia zespołu powypadkowego. Ani w tej, ani w innej części protokołu nie ma miejsca na wnioskowanie o ukaranie.

W razie, gdy pracownik nie godzi się z treścią protokołu, w szczególności wskazujące, iż wyłączną przyczyną wypadku było naruszenie przez niego przepisów dotyczących ochrony życia i zdrowia spowodowane przez niego umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa przysługuje mu prawo zgłoszenia uwag i zastrzeżeń do ustaleń zawartych w protokole. Gdyby jego uwagi nie zostały uwzględnione może wystąpić do sądu rejonowego - sądu pracy w z powództwem o ustalenie i sprostowanie protokołu na podstawie art. 189 Kodeksu postępowania cywilnego.

Oceny zachowania pracownika może dokonać - a jeżeli uzna za stosowne to dokona - pracodawca, któremu protokół zostanie przedłożony do zatwierdzenia, chyba że wcześniej został powiadomiony o zasadności i celowości nałożenia kary dyscyplinarnej. Pociągnięcie pracownika do odpowiedzialności porządkowej odbywa się według zasad określonych przepisami Kodeksu pracy.

Kto może tankować auto-gaz?

Prace związane z napełnianiem, przechowywaniem i rozprowadzaniem gazu płynnego oraz konserwacją urządzeń technologicznych w tym zakresie mogą wykonywać wyłącznie pracownicy posiadający kwalifikacje określone w rozporządzeniu Ministra Gospodarki z 18 lipca 2001 r. w sprawie trybu sprawdzania kwalifikacji wymaganych przy obsłudze i konserwacji urządzeń technicznych - Dz.U. nr 79, poz. 849 z późn. zm. (§ 7 rozporządzenia Ministra Gospodarki z 6 września 1999 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy magazynowaniu, napełnianiu i rozprowadzaniu gazów płynnych - Dz.U. nr 75, poz. 846 z późn. zm.).


Na stacjach paliw płynnych i samodzielnych stacjach auto-gazu kwalifikacje wymagane są przy:

- obsłudze zbiorników stałych z zespołami napędowymi na skroplone gazy węglowodorowe, 
- napełnianiu zbiorników przenośnych o pojemności powyżej 350 cm3. 

Zaświadczenie kwalifikacyjne

Osoby wykonujące te czynności muszą posiadać zaświadczenia kwalifikacyjne potwierdzające:
- umiejętność praktycznego ich wykonywania, 
- znajomość odpowiednich warunków technicznych, norm i przepisów w tym zakresie. 
Sprawdzenie kwalifikacji - egzamin

Sprawdzenie kwalifikacji przeprowadza się na wniosek osoby zainteresowanej lub pracodawcy zatrudniającego taką osobę. Komisja kwalifikacyjna wyznacza termin egzaminu sprawdzającego kwalifikacje i niezwłocznie powiadamia o nim wnioskodawcę.

Egzamin składa się z 2 części:
- ustnej, z wiedzy teoretycznej, 
- praktycznej, polegającej na sprawdzeniu umiejętności. 

Szczegółową tematykę egzaminu ustala komisja kwalifikacyjna w zależności od rodzaju i zakresu kwalifikacji, o których sprawdzenie ubiega się wnioskodawca, oraz podaje mu ją do wiadomości na 14 dni przed terminem egzaminu.

Klimatyzatory w biurze

W pewnej firmie pracownicy administracyjno-biurowi złożyli oficjalny wniosek do pracodawcy z prośbą o zakup klimatyzatorów do pomieszczeń pracy biurowej w związku z letnimi upałami. Co powinien zrobić ten pracodawca?



Pomieszczenia pracy i ich wyposażenie powinny zapewniać pracownikom bezpieczne oraz higieniczne warunki pracy (§ 15 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy - Dz.U. z 2003 r. nr 169, poz. 1650 z późn. zm.).

Pamiętaj, że zapewnienie w pomieszczeniach pracy odpowiedniej temperatury to jeden z elementów zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. Przepisy nie określają jednak pojęcia odpowiedniej temperatury.

Odpowiednia temperatura w pomieszczeniach pracy

W pomieszczeniach pracy należy zapewnić temperaturę odpowiednią do wykonywanej pracy, nie niższą niż 14°C (287 K), chyba że nie pozwalają na to względy technologiczne. Natomiast w pomieszczeniach biurowych temperatura nie może być niższa niż 18°C (291 K).

Można uznać, że ustalone temperatury obliczeniowe ogrzewanych pomieszczeń - dla pomieszczeń biurowych 20°C - odpowiadają w przybliżeniu optymalnym temperaturom w pomieszczeniach, w tym pomieszczeniach pracy (§ 134 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie - Dz.U. nr 75, poz. 690 z późn. zm.).

Kiedy wniosek o zakup klimatyzatora jest uzasadniony?

Jeżeli temperatura w pomieszczeniach pracy biurowej znacząco przekracza optymalną temperaturę do pracy (czyli 20°C), to wniosek pracowników o podjęcie działań o jej obniżenie należy uznać za uzasadniony.

Pamiętaj, że pracodawca musi zapewnić bezpieczne i higieniczne warunki pracy przy wykorzystaniu osiągnięć nauki oraz techniki (art. 207 § 2 Kodeksu pracy). Dlatego przysługuje mu wybór sposobu realizacji obowiązku zapewnienia optymalnej temperatury w pomieszczeniach pracy.

Powstrzymanie się pracownika od wykonywania pracy

Spory między pracodawcą a pracownikiem, w związku z powstrzymaniem się od pracy ze względu na zły stan psychofizyczny, są rozstrzygane w sądzie.

Rozstrzygając takie sprawy, sąd rozpatruje indywidualnie każdy przypadek. Bierze wtedy m.in. pod uwagę, czy pracownik przed podjęciem decyzji o powstrzymaniu się od pracy ze względu na swoją sprawność psychofizyczną rozważył, czy nie dysponuje innymi środkami pozwalającymi zmniejszyć lub usunąć stan tej niesprawności.

Sytuacja taka może dotyczyć na przykład złej sprawności psychofizycznej w związku ze stresem lub kłopotami rodzinnymi. Nigdy zaś związanej na przykład z odurzeniem alkoholowym lub po zażyciu narkotyków.

Powstrzymanie się pracownika od wykonywania pracy


Każdy pracownik ma prawo powstrzymać się od wykonywania pracy wymagającej szczególnej sprawności psychofizycznej. Prawo to przysługuje mu tylko w razie jednoczesnego spełnienia 2 warunków, mianowicie:

- gdy jego stan psychofizyczny nie zapewnia bezpiecznego wykonywania pracy, 
- gdy jego stan psychofizyczny stwarza zagrożenie innych osób (zagrożenie to nie musi być zagrożeniem bezpośrednim). 
- Kierowca autobusu powstrzymuje się od wykonania swojej pracy (wymagającej szczególnej sprawności psychofizycznej) polegającej na prowadzeniu pojazdu z pasażerami. Powołuje się przy tym na fakt, że jego stan psychofizyczny stwarza zagrożenie dla innych osób. Ma rację. Nie jest to zagrożenie bezpośrednie, ale pośrednie. Kierowca przewiduje, że prowadząc autobus w takim stanie, w jakim się obecnie znajduje, mógłby spowodować wypadek, w którego wyniku mogłyby ucierpieć inne osoby.

Powstrzymanie się pracownika od wykonywania pracy jest dopuszczalne tylko po uprzednim zawiadomieniu o tym przełożonego.

Przepisy nie wymagają, aby zawiadomienie przełożonego przez pracownika o powstrzymaniu się od wykonywania pracy wymagającej szczególnej sprawności psychofizycznej musiało być dokonane w określony sposób.

Pracodawca może odmówić pracownikowi zgody na powstrzymanie się od wykonywania pracy ze względu na złą sprawność psychofizyczną. Ponosi jednak wtedy wszelkie konsekwencje takiej decyzji.

Pracownik powstrzymujący się od pracy ze względu na zły stan psychofizyczny nie ponosi konsekwencji w związku z powstrzymaniem się od pracy. Może jednak, w pewnych przypadkach (np. upojenia alkoholowego, zażycia środków odurzających), ponieść konsekwencje służbowe (dyscyplinarne) wcześniejszego doprowadzenia się do powstania niewłaściwego stanu zdrowia.

Wypadki przy pracy podczas użytkowania wózków jezdniowych podnośnikowych

Szkolonym pracownikom trzeba uświadomić, że przy wykonywaniu prac związanych z obsługą wózka jezdniowego podnośnikowego powinni zachować szczególną ostrożność i nie lekceważyć występujących przy tego typu pracach zagrożeń.

Pracownicy obsługujący takie maszyny często nie zdają sobie sprawy z występujących zagrożeń. Wypadki z udziałem wózków podnośnikowych często kończą się poważnymi obrażeniami ciała albo śmiercią.

Wypadki przy pracy podczas użytkowania wózków jezdniowych podnośnikowych


Najczęściej do wypadków przy pracy podczas użytkowania wózków jezdniowych podnośnikowych dochodzi na skutek:

- uderzenia, przygniecenia przez spadające transportowane (składowane) materiały i opakowania, 
- pochwycenia przez nieosłonięte mechanizmy będące w ruchu (koła, paski napędowe), 
- oparzenia rozlanym kwasem, elektrolitem, 
- uderzenia o elementy konstrukcyjne maszyn, 
- upadki podczas przechodzenia obok wózków lub w czasie ich obsługi, a także podczas wsiadania i wysiadania z kabiny (siedziska) wózka, 
- przygniecenia przez przewrócone wózki. 

Wypadki te najczęściej spowodowane są:

- brakiem osłon i urządzeń zabezpieczających lub ich wadliwą konstrukcja albo nieprawidłowym zamocowaniem, 
- wykonywaniem przez pracowników prac konserwatorskich maszyn będących w ruchu, 
- nieprzestrzeganie przepisów bhp podczas napraw, konserwacji, smarowania i remontów wózków, 
- niewłaściwym zachowaniem się pracowników, lekceważeniem zagrożenia,
- nieużywanie pasów bezpieczeństwa, nieużywaniem środków ochrony indywidualnej, 
- eksploatacją wózka niezgodnie z jego dokumentacją techniczno -eksploatacyjną (przeciążenie wózka, utrata stateczności wózka). 

Omówienie ze szkolonymi pracownikami zdarzeń wywołujących wypadki i ich najczęstszych przyczyn powinno uświadomić im gdzie i jakiego rodzaju mogą wystąpić zagrożenia powodujące wypadki przy pracy i jak należy prawidłowo się zachować, aby uniknąć wypadków przy pracy.

Przykłady wypadków

Do obsługi wózka dopuszczono kierowcę bez uprawnień. W czasie parkowania wózka, kierowca stracił panowanie nad nim i najechał na innego pracownika, który w wyniku wypadku doznał złamania nogi. Kierownik zakładu dopuścił do obsługi wózka przez osobę nieposiadającą uprawnień kwalifikacyjnych. 
W czasie cofania kierowca nie opuścił mechanizmu podnoszenia wózka i zawadził o przewody instalacji wentylacyjnej w wyniku czego doszło do przewrócenia się wózka. Kierowca wypadł z wózka i został przez niego przygnieciony. Na skutek doznanych obrażeń, kierowca wózka zmarł w szpitalu.

Uprawnienia kierowcy wózka widłowego

Wykonywanie pracy przy użyciu wózka widłowego podnośnikowego wiąże się z wieloma zagrożeniami zdrowia i życia wykonujących je pracowników, innych pracowników oraz osób postronnych.

Kierowca wózka jezdniowego wykonujący czynności związane z kierowaniem pojazdem i załadunkiem bądź wyładunkiem materiałów musi dbać o bezpieczeństwo nie tylko swoje, ale także innych osób znajdujących się w rejonie jego pracy. Bardzo ważne jest zachowanie przy nich wymogów bezpiecznej pracy.

Osoba pracująca na takim stanowisku powinna posiadać niezbędną wiedzę w zakresie bezpiecznych metod wykonywania pracy. Dlatego istotne jest właściwe przeszkolenie stanowiskowe pracownika zatrudnionego na takim stanowisku.

Uprawnienia kierowcy wózka podnośnikowego

Do obsługi wózka może być dopuszczony pracownik, który ukończył 18 lat i uzyskał: 

uprawnienia operatora, zgodnie z odrębnymi przepisami, lub 

imienne zezwolenie do obsługi wózka wystawione przez pracodawcę, ważne na terenie zakładu pracy tego pracodawcy. 

Zezwolenie, o którym mowa wyżej, może być wydane pracownikowi po ukończeniu, z wynikiem pozytywnym, szkolenia dla kierowców wózków zorganizowanego przez pracodawcę, według programu opracowanego lub zatwierdzonego przez jednostkę organizacyjną wyznaczoną przez ministra właściwego do spraw gospodarki.

Obsługujący wózki jezdniowe z napędem silnikowym zasilane gazem oraz inni pracownicy dokonujący wymiany butli z gazem w wózkach powinni być przeszkoleni w zakresie bezpiecznego użytkowania butli, w tym ich bezpiecznej wymiany.

Zakres tematyki szkolenia, o którym mowa wyżej, powinien być określony w programach szkolenia dla obsługujących wózki jezdniowe z napędem silnikowym.

Pamiętaj, że uprawnienia operatora ważne są na terenie całego kraju, natomiast imienne zezwolenie ważne jest tylko na terenie zakładu pracy pracodawcy, który wydał takie zezwolenie.

Uprawnienia operatora wózka jezdniowego może uzyskać osoba, która ukończyła szkolenie i uzyskała pozytywny wynik sprawdzianu przeprowadzonego przez komisję powołaną przez Instytut Mechanizacji Budownictwa i Górnictwa Skalnego w Warszawie, potwierdzony wpisem do książeczki operatora.

Wózki jezdniowe podnośnikowe z mechanicznym napędem podnoszenia (objęte dozorem technicznym) należą do urządzeń technicznych, przy których obsłudze i konserwacji wymagane jest posiadanie kwalifikacji. Uprawnienia te wydają organy dozoru technicznego.

Osoby obsługujące wózki jezdniowe z napędem silnikowym zasilane gazem z butli wymieniające butle oraz inni pracownicy dokonujący czynności wymiany butli z gazem w wózkach powinny być przeszkolone w zakresie bezpiecznego użytkowanie butli, w szczególności ich bezpiecznej wymiany. Szkolenie takie powinno być przeprowadzone według zatwierdzonego programu, a fakt odbycia takiego szkolenia musi być odnotowany w zaświadczeniu o ukończeniu kursu.

Osoby obsługujące wózki jezdniowe z napędem elektrycznym o mocy powyżej 20 kW powinny również (oprócz wyżej wymienionych uprawnień) posiadać dodatkowe uprawnienia kwalifikacyjne eksploatacyjne (zgodnie z rozporządzeniem Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej w sprawie szczegółowych zasad stwierdzania posiadania kwalifikacji przez osoby zajmujące się eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci).